SASAKALA MAUNG PANJALU (BAG-1)

Ku : Akurlah II

K

ocapkeun di Karajaan Majapait, Prabu Brawijaya anu ngaheuyeuk éta nagara, keur anteng neuteup bulan purnama. Nginget-nginget kajadian mangsa ka tukang, kajadian anu ngabengkahkeun dua karajaan, Karajaan Majapait jeung Karajaan Pajajaran. Kajadianana mémang geus lila pisan, geus kaliwat sapuluh kitu taun ka tukang. Nyaéta kajadian anu katelah Perang Bubat.

Timbul niat anu luhung dina manahna. Niat pikeun nyambungkeun deui duduluran, anu kungsi kapegat ku rasa ceuceub. Sabab dihenteu-henteu ogé, upama dijujut ka puhu mah, Raja Majapait jeung Raja Pajajaran téh, ti karuhunna mah tunggal sakocoran. Carana mah bisa ngaliwatan pertikahan. Kabeneran Prabu Brawijaya lalagasan kénéh.

Sang Prabu Brawijaya énggal nyaur Patih. Barabat atuh nyaritakeun pamaksudanana, nyaéta ngalamar putri Karajaan Pajajaran, anu geulis Putri Kencana Rarang. Tujuanana, taya lian pikeun nyambungkeun tali silaturahmi anu kungsi pegat pisan. “Kasalahan karuhun urang baheula,henteu hadé lamun akibatna terus dikukut, sarta henteu perlu diwariskeun ka anak-incu.” Patih sapuk kana pamaksudan Sang Prabu.

Poé éta kénéh Patih tatan-tatan, ngumpulkeun balad sarta nyadiakeun bekel, pikeun indit ngajugjug ka Karajaan Pajajaran. Éta rombongan diluluguan ku hiji Mantri. Dina waktu anu geus ditangtukeun,éta rombongan utusan Majapait téh, indit ninggalkeun nagarana maju ngulon. Lalampahan anu henteu gampang, lantaran nyorang leuweung geledegan.

Kacaturkeun éta rombongan utusan téh, geus tepi baé ka puseur dayeuh Nagara Pajajaran, anu perenahna di Dayeuh Kawali. Utusan Majapait meunang pangbagéa anu hadé, boh ti rahayat Pajajaran, boh ti Raja Pajajaran. Mantri anu jadi kokolot utusan Majapait, masrahkeun surat ti Prabu Brawijaya, unggelna seja ngalamar Putri Kencana Rarang, bari sakantenan maheutkeun deui tali silaturahmi, antara Karajaan Majapait jeung Pajajaran.

Raja Pajajaran nampi éta lamaran, ngingetkeun kana niat luhung Raja Majapait. Ajakan pikeun hirup sauyunan, mémang kudu ditarima kalawan jembar. Manakomo, Sang Prabu Brawijaya téh yuswana teu sabaraha géséh sareng Nyi Putri. Tumut kana kapalay sepuhna, Nyi Putri ogé kersa dipihukum ku Raja Majapait. Malah harita kénéh ogé ditangtukeun waktuna. Wanci anu mustari pikeun jatukrami.

Dina waktu anu geus ditangtukeun, Sang Prabu Brawijaya sareng rombonganana, angkat ka Pajajaran kanggo réndéngan. Sadugina ka Pajajaran, teras baé diréndéngankeun nyandingkeun kembang Pajajaran Kencana Rarang. Munggah nurub cupu, nu kasép sareng nu geulis. Der atuh ngayakeun pésta kacida raména. Pésta nagara tujuh poé tujuh peuting. Sagala tatabeuhan ngageder taya reureuhna, lir anu némbongkeun kabungah nyacapkeun kasono.

Sanggeus réngsé pésta jeung sukan-sukan, Putri Kencana Rarang dicandak ka Majapait. Ngiring ka ingkang carogé ngaheuyeuk dayeuh. Rumah tanggana éstuning reugreug pageuh, ditilaman ku kanyaah dipupuk ku kadeudeuh. Sawatara bulan ti harita Putri Kencana Rarang wawartos ka carogéna yén anjeunna ngandeg. Sang Prabu Brawijaya kalintang suka manahna.

Nalika bobotna badé majeng ka salapan sasih, bet jorojoy wé dina manah Nyi Putri, aya kapalay nyelang mulih ka Pajajaran, ku margi palay babar di bali geusanna ngajadi, disakaikeun ku ibu-ramana katut kadang wargi. Kawitna mah ku Sang Prabu teu kawidian. Komo deui Nyi Putri dina kaayaan bobot, anu ceuk itungan indung beurang mah, moal dugi ka sasasih ogé orok baris medal.

Nanging ku margi Nyi Putri keukeuh, sareng nyariosna dibarung ku merebey mili, ahirna mah Sang Prabu téh léah manahna. “Mangga atuh ari Rai maksa angkat mah. Mung hapunten, Engkang teu tiasa ngajajapkeun, ku margi nuju pameng mayunan nagara,” saur Sang Prabu Brawijaya. Anjeunna ngutus hiji Mantri kapetengan, kanggo ngajajapkeun Nyi Putri ka Pajajaran.

Sanggeus bekel katut parapangiringna sadia, bring atuh rombongan Putri Kencana Rarang angkat ti Majapait seja ngajugjug ka Pajajaran. Angkat nyacat nyorang leuweung geledegan, mipir-mipir pasir mapay-mapay jungkrang. Nyi Putri angkatna ditandu kana joli. Diaping ku Mantri katut para ponggawa. Sanaos kedah nyorang jalan rarumpil, Nyi Putri katingal paromanna bear marahmay, ku margi badé tepang sareng ibu-ramana.

Sanggeus sababaraha puluh poé lumampah, rombongan Nyi Putri anjog ka hiji tempat, di suku Gunung Sawal, kuloneun Ciamis ayeuna. Nyi Putri ngaraos nahnay sareng lalesu. Sering karaos patuangan sapertos nu badé babar. Terus baé pupuhu rombongan téh paparéntah, supaya rombongan eureun di dinya, sarta nyieun sasaungan pikeun Nyi Putri reureuh, jeung bisi enya deuih Nyi Putri babar di dinya.

Mantri pupuhu rombongan paparéntah deui, supaya ngadegkeun wawangunan anu tohaga. Sabab Ki Mantri ningali galagat Nyi Putri, kana bakal lami reureuhna di dinya. Pikeun nyieun éta wawangunan téa, loba tangkal kai anu rubuh ditaluaran, anu ku urang wétan mah disebutna “tumbang”. Éta tempat dingaranan baé Panumbangan. Kiwari ngaran kacamatan di Ciamis kulon.

Henteu lepat tina panyangka sadayana, teu lami ti harita Nyi Putri ngalahirkeun. Orokna kembar sapasang: istri-pameget. Anu mimiti medal téh orok anu pameget, anu matak dianggap baé rakana. Ari anu istri, dianggap raina. Ari balina dilebetkeun kana pendil, sarta dikubur di handapeun tangkal kai, kai badag sarta dahanna ngarampidak.

Saparantos Nyi Putri salirana jagjag, rombongan neruskeun deui lalampahanana, ngajugjug ka Kawali, puseur dayeuh Pajajaran. Sababaraha poé ti harita rombongan geus tepi. Nyi Putri dibagéakeun ku ibu-ramana, dibarung ku kabungah anu taya hinggana. Komo deui ieu mulihna bari nyandak murangkalih, kembar sapasang anu kasép jeung geulis, éstu mulus sarta taya kuciwana.

Nyi Putri nyaritakeun lalampahanana, Ti kawit angkat ti Majapait dugi ka babarna di Panumbangan. Mung éta murangkalih anu dua téa, teu acan dipaparin jenengan. Saparantos diétang sagala rupina, éta dua murangkalih dipaparin jenengan ku éyangna, nyaéta Raja Pajajaran. Anu pameget jenenganana Bongbang Rarang, ari anu istri jenenganana Bongbang Kancana.

Éta murangkalih dirorok ku éyangna, kitu deui ibuna, Kencana Rarang, henteu mulih deui ka carogéna di Majapait, nyaéta ka Sang Prabu Brawijaya téa. Éta dua murangkalih morontod pisan. Beuki gedé téh beuki témbong cahayana. Bongbang Rarang kasép lir Déwa Kamajaya. Bongbang Kancana geulis lir Déwi Ratih. Kacida pisan dipikanyaahna ku nu jadi éyang, kawantu putu ti putra istri kameumeut.

Tapi nepi ka umurna nincak rumaja, éta barudak téh henteu nyahoeun bapa, lantaran kacida dibunianana ku akina. Kitu deui sakabéh pangeusi karaton, diwanti-wanti ulah aya anu nyaritakeun bapana éta barudak anu aya di Majapait. Lain ku nanaon, akina kacida risina, sieun incu anu kacida dipikanyaahna, indit nepungan bapana di Majapait, sasatna mah lunta ti Karajaan Pajajaran.

Bongbang Rarang jeung Bongbang Kancana, panasaran hayang nyaho bapana anu saéstu. Unggal nanyakeun ka sing saha baé, jawabanana sarua, bapana téh Raja Pajajaran. Éta jawaban henteu nyugemakeun haténa. Sabab ibuna ka Raja Pajajaran téh nyebot Ama, meureun ka maranéhna téh perenah incu. Bongbang Rarang jeung Bongbang Kancana, beuki gedé téh beuki tambah panasaran baé.

Nepi ka hiji mangsa mah, éta dua budak téh ngadesek hiji emban, emban kapercayaan ibuna ti bubudak, supaya ngabéjakeun bapana anu sajati. Ku lantaran terus diguliksek, ditanya ku duaan méh unggal usik. Ahirna éta emban téh éléh déét. Pok baé atuh ngomong halon, “Rama Radén téh anu saleresna mah, Sang Prabu Brawijaya Raja Majapait.”

Ayeuna Bongbang Rarang nyahoeun bapana. Tangtu wé éta hal téh matak kagét Sang Raja. Ditanya saha anu méré nyaho? Bongbang Rarang, kitu deui Bongbang Kancana, henteu daék betus lantaran inget kana jangjina, moal ngabéjakeun jalma anu méré nyahona. Ngan ti harita Bongbang Rarang terus ngurihit, sangkan akina ngidinan pikeun indit ka Majapait. Tapi Raja Pajajaran henteu ngidinan baé, lantaran melang bisi kuma onam di jalanna.

(Hanca)

REDAKTUR : Kiwarta

Sudah saatnya bangkit dari keterpurukan...

Subscribe to receive free email updates: